Η θεραπευτική χρήση της Φωνής

Από την Ελίνα-Νάχνα Νικολίτσα, ηχοθεραπεύτρια

Σε πολλές θρησκείες του κόσμου, η αναπνοή που συνδέεται με τη φωνή, συμβολίζει το πνεύμα, την ψυχή. “Οταν η ψυχή χάσει την αρμονία της, η μελωδία και ο ρυθμός την βοηθούν να επανέλθει στην τάξη και την αρμονία” (Πλάτων). Η φωνή λοιπόν, ως πανάρχαιο μέσω μουσικοθεραπείας συνδέεται άμεσα με το ασυνείδητο και έχει τη δυνατότητα να μας εναρμονίζει μέσω του συντονισμού.

Η θεραπευτική χρήση της φωνής ίσως έχει ηλικία μεγαλύτερη των τριάντα χιλιάδων ετών. Την εποχή εκείνη οι αρρώστιες αποτελούσαν μεγάλο μυστήριο και οι άνθρωποι πίστευαν πως οφειλόταν σε κάποιο κακό πνεύμα. Η αποκατάσταση λοιπόν της υγείας γινόταν με ψαλμωδία, μονότονη και ρυθμική, όπου ο ρυθμός βασιζόταν στο ρυθμό της αναπνοής και της καρδιάς. Η ομάδα συγκεντρωνόταν γύρω από τον ασθενή και έψελνε επί ώρες.

Στην αρχαία Ελλάδα βρίσκουμε μια σωρεία αναφορών για ίαση μέσω της φωνής, με σπουδαιότερους θεραπευτές τον Ορφέα και τον Πυθαγόρα. Ο Ορφέας με το τραγούδι του μπορούσε να ανακουφίζει τις ψυχές των ανθρώπων, ενώ επίσης μπόρεσε να κατέλθει στον Άδη, για να φέρει πίσω στον κόσμο την Ευρυδίκη. Οι πυθαγόρειοι «χρησιμοποιούσαν συγκεκριμένες μελωδίες που αποκαθιστούν τα ψυχικά πάθη, την απελπισία και τους δυνατούς πόνους, και άλλες πάλι για την οργή, τους θυμούς και για κάθε παρέκκλιση της ψυχής (που νοσεί)». Ο Πυθαγόρας το ονόμαζε «μουσική ιατρική». Σύγχρονες προσεγγίσεις, το ονομάζουν ΄΄ιατρική των συχνοτήτων΄΄. Οι πρακτικές αυτές βασίζονταν στην αντίληψη ότι ο κόσμος των ήχων και ο εσωτερικός κόσμος της ψυχής συνδέονται και ότι η αρμονία της μουσικής προκαλεί μια συνήχηση της ψυχής. Πανάρχαιοι τρόποι θεραπείας με φωνή που διατηρούνται ακόμη και σήμερα είναι τα νανουρίσματα, τα μοιρολόγια, η ψαλμωδία, τα θρησκευτικά άσματα και η προσευχή.

H φωνή μας δεν είναι απλά ένα εργαλείο επικοινωνίας, ή ένα μουσικό όργανο αλλά ένα θαυμάσιο διαγνωστικό και θεραπευτικό μέσο.

Προσωπικά αντιλαμβάνομαι τη φωνώ, ως ένα μουσικό όργανο που κουρδίζεται διανοητικά, σωματικά και ψυχικά μέσω της φωνής. Η καλλιέργεια της φωνής οδηγεί αναμφίβολα στην καλλιέργεια της ψυχής, και για τους περισσότερους αποτελεί έναν ισχυρό δρόμο προς την αυτογνωσία. Όσο πάλλεται το σώμα μέσω της φωνής, τόσο διαμορφώνεται η ψυχή, και αναγνωρίζουμε βαθύτερα την ύπαρξη μας. Για όσους ξέρουν να αφουγκραστούν τη φωνή, μπορεί να αποτελέσει οδηγό εσωτερικής κατεύθυνσης αλλά και εργαλείο για απελευθέρωση, εκτόνωση και έκφραση. Η φωνή που βγαίνει από καρδιάς μπορεί να αγγίξει όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά να μας συνδέσει με τη θεανθρώπινη φύση μας και να μας δώσει πρόσβαση στην πνευματική επαφή με το Θείο. Μελετώντας και νιώθοντας τις φωνές των ανθρώπων, μπορούμε πιο εύκολα να μάθουμε πράγματα για αυτούς και να σκιαγραφήσουμε την προσωπικότητα του.

Έτσι λοιπόν, η φωνή μας δεν είναι απλά ένα εργαλείο επικοινωνίας, ή ένα μουσικό όργανο αλλά ένα θαυμάσιο διαγνωστικό και θεραπευτικό μέσο. Είναι ο καθρέφτης της ψυχής μας, είναι μοναδική όπως τα δακτυλικά μας αποτυπώματα και αντανακλά όχι μόνο τη φυσική μας κατάσταση, αλλά και το διανοητικό και συναισθηματικό μας πεδίο. Δεν γίνεται να διαχωρίσουμε την ομορφιά της φωνής από την ομορφιά της ψυχής.
Συνδυάζοντας τις γνώσεις μου στο τραγούδι, την επιστήμη και τη θεραπευτική, προέκυψε η γνώση για τη θεραπευτική χρήση του ήχου, η οποία εφαρμόζεται σε πάρα πολλές περιπτώσεις παθήσεων, ως συμπληρωματική θεραπεία.

Οφέλη:

• Κύριος τρόπος λειτουργίας της φωνής και του τραγουδιού είναι η απελευθέρωση και η έκφραση, που φέρνουν με τη σειρά τους χαρά, εσωτερική ειρήνη, γαλήνη και ηρεμία.
• Εκτός από αυτά, μαθαίνοντας να κουρδίζουμε το όργανο της φωνής, κουρδίζουμε το σύστημα μας σε σωματικό, ψυχικό και πνευματικό επίπεδο. Τα οφέλη μπορεί να είναι πραγματικά απρόσμενα.
• Μπορούμε να προστατέψουμε τη ζωτικότητα κάθε οργάνου του σώματος. Με τη φωνητική άσκηση, τα εσωτερικά όργανα δέχονται τα ευεργετήματα ενός παλμικού μασάζ, ενώ παράλληλα ενισχύουν τον ήχο της φωνής.
• Βοηθά στην απόκτηση της αίσθησης του εαυτού μας, στην ανάπτυξη της προσωπικής μας δύναμης και αυτοεκτίμησης.
• Μπορεί να χαλαρώσει τις μυϊκές εντάσεις και τους πόνους αλλά και να τονώσει την ενέργεια μας.
• Απελευθερώνει τους φόβους, το θυμό και το άγχος και καθαρίζει όποιον πόνο έχουμε κρατήσει στην ψυχή μας και θέλουμε να απομακρύνουμε.

Σύμφωνα με έρευνες, διάφορα χαρακτηριστικά της φωνής συνδέονται με σωματικά ή διανοητικά προβλήματα. Αναφέρω πχ.
- Η θολή φωνή με μονότονο τόνο, μπορεί να συνδέεται με σωματική και συναισθηματική εξάντληση.
- Η θυμωμένη φωνή, μπορεί να συνδέεται με ασθένειες του ήπατος, της χοληδόχου και ουροδόχου κύστης.
- Η προσωρινή απώλεια της φωνής μπορεί να συνδέεται με σοκ, σεξουαλικό τραύμα ή αίσθηση συναισθηματικής ανελευθερίας
- Η ενισχυμένη φωνή με κοφτό λόγο και εκρηκτικά σύμφωνα, μπορεί να συνδέεται με διαταραχή του κυκλοφορικού συστήματος και υψηλή πίεση.

Ποια η πρακτική εφαρμογή της φωνής στη θεραπεία; 

Το τραγούδι, όπως και κάθε τέχνη, είναι θεραπευτικό. 

Δύο τεχνικές είναι κυρίαρχες παγκοσμίως:
α) Χρήση μεμονωμένων συχνοτήτων πάνω στα σημεία που θέλουμε να δουλέψουμε
β) Χρήση μελωδιών.
Γενικότερα θα έλεγα, πως όσο περισσότερο χρησιμοποιούμε τη φωνή μας στο τραγούδι, τόσο περισσότερο προβάλλουμε την προσωπικότητα μας και εκφράζουμε τα πιστεύω μας με αυθεντικότητα.

πηγή